تلسکوپ 4MOST نخستین نور را دریافت کرد
کارت خوب: در روز ۱۸ اکتبر سال ۲۰۲۵، تلسکوپ طیف سنجی چند جرمی ۴ متری (4MOST) که بر روی تلسکوپ VISTA در رصدخانه پارانال رصدخانه جنوبی اروپا (ESO) در شیلی نصب شده است، نخستین نور خودرا دریافت کرد. این نقطه عطف، قدمی حیاتی در زندگی هر تلسکوپی است و لحظه ای را نشان داده است که تلسکوپ برای شروع سفر علمی خود آماده شده است.
به گزارش کارت خوب به نقل از ایسنا، تلسکوپ 4MOST صرفاً از آسمان عکس نمی گیرد؛ بلکه طیف ها را ثبت می کند و نور هر جرم را در هر رنگ جداگانه ثبت می کند. با این توانایی می تواند نور ۲۴۰۰ جرم آسمانی را در آن واحد به ۱۸ هزار جزء رنگی تجزیه کند و به ستاره شناسان اجازه دهد تا ترکیب شیمیایی و خواص دقیق آنها را مطالعه کنند.
به نقل از فیز، این تلسکوپ بعد از عملیاتی شدن کامل، فرآیندهای ایجاد و تکامل ستارگان و سیارات، کهکشان راه شیری و سایر کهکشان ها، سیاه چاله ها و سایر اجرام عجیب و غریب و کل جهان را بررسی خواهد نمود. تلسکوپ 4MOST با تحلیل و بررسی دقیق رنگ های رنگین کمانی هزاران جرم در هر ۱۰ تا ۲۰ دقیقه، کاتالوگی از دماها، ترکیبات شیمیایی، سرعت ها و خیلی از پارامترهای فیزیکی دیگر ده ها میلیون جرم پراکنده در سراسر آسمان جنوبی به وجود خواهد آورد.
این تلسکوپ بزرگترین مرکز بررسی طیف سنجی چند جرمی در نیمکره جنوبی است و از نظر ترکیب میدان دید وسیع، تعداد اجرام رصد شده همزمان و تعداد رنگ های طیفی ثبت شده همزمان، منحصر به فرد است. توسعه آن در سال ۲۰۱۰ شروع شد و این مرکز به شکلی طراحی شده است که حداقل برای ۱۵ سال آینده فعالیت کند.
مشاهدات اولیه توانایی های منحصر به فرد 4MOST را در مشاهده میدان دید خیلی وسیع و توانایی آن در بررسی تعداد زیادی از اجرام و موارد علمی خیلی متفاوت در آن واحد با جزییات کامل نشان داده است. یکی از اجرامی که در رصد اولیه غالب است، کهکشان کشیده ان جی سی 253NGC) ۲۵۳) است که به آن کهکشان مجسمه ساز یا سکه نقره ای هم می گویند.
به جز ابرهای ماژلانی، این کهکشان بزرگترین قطر ظاهری در آسمان جنوبی را دارد که تقریباً به اندازه قطر ماه است، اما نور خیلی کمتری دارد. این کهکشان که توسط کارولین هرشل در سال ۱۷۸۳ کشف شد، در فاصله حدود ۱۱.۵ میلیون سال نوری قرار دارد و هم اکنون بعنوان کهکشانی شناخته می شود که ستارگان جدید زیادی در آن شکل می گیرند. مشاهدات 4MOST همین طور یک خوشه ستاره ای فوق العاده، ستارگان گرم و سرد مختلف و حرکات آنها و گازی که از ستارگان تازه تشکیل شده در این کهکشان می درخشد را ثبت کرده است.
جرم بزرگ دیگری که در این میدان دیده می شود، خوشه کروی ان جی سی ۲۸۸ است، گروهی خیلی متراکم از حدود ۱۰۰ هزار ستاره خیلی قدیمی در حومه کهکشان راه شیری با فاصله حدود ۳۰ هزار سال نوری. این خوشه حدود ۱۳.۵ میلیارد سال پیش در مراحل خیلی اولیه ایجاد کهکشان راه شیری تشکیل شده است. ستارگان آن حاوی مقادیر خیلی کمی از بیشتر عناصر شیمیایی سنگین تر از هیدروژن و هلیوم هستند که نشان دهنده ترکیب اولیه آنست.
در کنار این دو جرم خیلی بزرگ، 4MOST طیف بالاتر از دو هزار جرم دیگر را در نخستین رصد علمی خود که تنها ۲۰ دقیقه طول کشید، به دست آورد. این طیف ها شامل طیفی از ستارگان درخشان و کم نور در کهکشان راه شیری ما می شود و به دانشمندان اجازه می دهد دما، جرم، قطر، سرعت، سن و مرحله تکاملی و ترکیب شیمیایی آنها را تعیین کنند.
4MOST هر ۱۰ تا ۲۰ دقیقه یک مجموعه جدید از اجرام را در آسمان رصد می کند و از یک موقعیت یاب فیبری استفاده می نماید که تمام فیبرها را جابجا می کند تا اجرام جدید را در کمتر از دو دقیقه رصد کند. فیبرها نور را به سه طیف نگار منتقل می کنند که هر کدام ۸۰۰ جرم را در آن واحد رصد می کنند؛ جایی که نور آنها ابتدا به اجزای قرمز، سبز و آبی تجزیه می شود و سپس با جزییات بیشتر توسط آشکارسازهای بزرگ ۳۶ مگاپیکسلی ثبت می شود. دو طیف نگار وجود دارند که کل طیف رنگی را از آبی خیلی زیاد تا مادون قرمز (۳۷۰ تا ۹۵۰ نانومتر) پوشش می دهند، در صورتیکه طیف نگار سوم با وضوح طول موج بالاتر در سه باند رنگی انتخاب شده، فراوانی عناصر شیمیایی در ستارگان را بهتر اندازه گیری می کند.
برنامه ریزی رصدهای 4MOST ازراه دور و از مؤسسه فیزیک فرازمینی ماکس پلانک (MPE) در گارچینگ، نزدیک مونیخ، صورت می گیرد. چند دقیقه پیش از شروع رصد بعدی، میدان دید و اجرام بعدی برمبنای آخرین شرایط آب و هوایی و رصدی بطور بهینه انتخاب می شوند.
اجرای مشاهدات و نگهداری از این ابزار بر عهده رصدخانه جنوبی اروپا (ESO) است. داده های به دست آمده به دیتاسنتر های 4MOST در دانشگاه کمبریج منتقل می شوند، جایی که با مجموعه ای گسترده از نرم افزارها برای استخراج پارامترهای فیزیکی اجرام مورد مطالعه، تحلیل و بررسی انجام می دهند. سپس نتایج تحلیل و بررسی به بایگانی داده ها در مؤسسه اخترفیزیک لایب نیتس پوتسدام (AIP) و آژانس فضایی اروپا منتقل می گردند تا برای اکتشافات علمی بین همه اعضاء پروژه و کل جامعه علمی توزیع شوند.
منبع: كارت خوب
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب