دود هورالعظیم به چشم مردم می رود
کارت خوب: کارت خوب: بخش عراقی تالاب هورالعظیم ماه ها است که در آتش می سوزد و دود آن به چشم مردم خوزستان می رود، دودی سفید و غلیظ مانند مه با بویی آزاردهنده که سلامت و زندگی را تحت تأثیر خود قرار داده است؛ اما چرا این دود در شب ها غلیظ تر است؟ اصلا چرا دود حریق هورالعظیم، «شبانه» است؟ این سوالی است که برای اهوازی ها و مردم دیگر شهرهای متاثر از این دود در خوزستان پیش آمده است.
به گزارش کارت خوب به نقل از خبر آنلاین، مدیرکل هواشناسی خوزستان درباره ی علت تأثیر شبانه دود ناشی از حریق تالاب هور العظیم بر شهر اهواز توضیحی عرضه کرد.
ایسنا در خبری نوشت: محمد سبزه زاری اظهار نمود: هر ساله با شروع فصل تابستان و کاهش دبی آب ورودی به تالاب هورالعظیم (هورالهویزه) خصوصاً در بخش عراقی آن شاهد وقوع حریق های مختلف و تأثیر آلودگی ناشی از سوختن تالاب خصوصاً در مناطق غربی و مرکزی استان خوزستان هستیم.
وی اضافه کرد: دود ناشی از این حریق ها، تأثیر شدیدی بر سلامت مردم شهرهای دشت آزادگان و هویزه دارد و بطور معمول تا مناطق مرکزی استان خوزستان را تحت الشعاع خود قرار می دهد. قرار گرفتن طولانی مدت در مقابل این آلودگی، سبب پیشرفت بیماری های تنفسی، قلبی و عروقی خصوصاً در سالمندان و گروههای حساس می شود.
چرا هورالعظیم آتش می گیرد؟
سبزه زاری اظهار داشت: علت اصلی خشک شدن تالاب هورالعظیم به سبب وقوع شرایط خشکسالی های پی در پی در منطقه و کاهش دبی آب ورودی به تالاب است. همین طور پروژه های بزرگ سدسازی روی رودهای دجله و فرات و تخصیص نیافتن حق آبه محیط زیست، سبب کاهش شدید دبی ورودی تالاب در بخش عراقی شده بگونه ای که بطور معمول این تالاب در تابستان خشک و بدون رطوبت مناسب می باشد.
وی درباره ی علت آتش گرفتن هورالعظیم بیان نمود: در ابتدا باید علت حریق تالاب هورالعظیم را در شرایط خشکی آن توضیح داد. این حریق ها دلیلهای مختلفی دارند. نخست، کاهش رطوبت و خشک شدن پوشش گیاهی باعث این حریق ها می شود. تالاب هورالعظیم پوشیده از نیزارها و گیاهان آبزی است که در حالت عادی به سبب وجود آب، رطوبت بالایی دارند و اشتعال پذیر نیستند.
مدیرکل هواشناسی خوزستان اظهار داشت: در فصل های گرم سال خصوصاً در تابستان با خشک شدن تالاب به سبب نبود بارش و کمبود حق آبه، گرمای شدید و تبخیر زیاد، این گیاهان خشک می شوند. نیزارهای خشک شده به شدت قابل اشتعال هستند چونکه رطوبت خودرا از دست داده اند و به منبعی برای سوختن تبدیل می شوند.
وی افزود: افزایش مواد آلی خشک از دیگر عوامل بروز این حریق ها است. در تالاب خشک شده، بقایای گیاهی و مواد آلی مانند نی و دیگر گیاهان، روی سطح خاک باقی می مانند؛ این مواد آلی خشک شده مانند سوخت عمل می کنند و با کوچک ترین جرقه یا گرمای ناشی از تابش شدید آفتاب یا فعالیت انسانی، می توانند شعله ور شوند.
سبزه زاری افزود: وزش باد و انتقال آتش منطقه هورالعظیم در خوزستان در تابستان تحت الشعاع بادهای غالب گرم و خشک از کشور عراق با جهت غربی و شمال غربی است. این بادها نه فقط به خشک شدن سریع تر تالاب کمک می کنند بلکه می توانند جرقه ها یا شعله های کوچک را به سرعت گسترش دهند و حریق های گسترده ای ایجاد کنند.
وی با اشاره به اثر تغییرات اقلیمی و گرمای شدید در بروز این حریق ها هم بیان نمود: دمای بالای ۵۰ درجه سانتی گراد در خوزستان خصوصاً در تابستان، همراه با خشکسالی های اخیر، سبب تشدید تبخیر آب و خشک شدن تالاب شده است. این شرایط، تالاب را به محیطی مستعد برای حریق تبدیل میکند. به عنوان مثال در تابستان امسال، شهر شوش واقع در شمال غربی تالاب هورالعظیم، ۱۳ روز پی در پی دمای هوای بالای ۵۰ درجه را تجربه نمود که در ۵۰ سال قبل از نظر پیوستگی تعداد روزهای با دمای بالای ۵۰ درجه، بی نظیر بوده است.
مکانیسم حرکت دود حریق هورالعظیم
مدیرکل هواشناسی خوزستان اظهار داشت: برای پی بردن به سبب تأثیر شبانه دود حریق باید مکانیسم حرکت دود ناشی از سوختن تالاب و تفاوت حرکت این آلاینده در طول روز و شب را بررسی نماییم. بطور معمول در طول روز، مناطق غربی استان خوزستان شامل شهرهای دشت آزادگان و هویزه به سبب مجاورت با تالاب هورالعظیم، بیشترین تأثیر را از سوختن این تالاب خواهد داشت ولی هنگام شب، شاهد گسترش این آلاینده به مناطق مرکزی استان هم هستیم. از تغییرات دمایی و جهت و سرعت باد تا تفاوت سرعت باد در شب و روز، دلیلهای اصلی این پدیده هستند.
تغییرات دمایی و وارونگی دما (Inversion)
وی اضافه کرد: در شب، به سبب کاهش دما در سطح زمین، لایه ای از هوای خنک تر نزدیک به سطح زمین شکل می گیرد که هوای گرم تر و دود را در ارتفاعات پایین تر به دام می اندازد. این پدیده، معروف به وارونگی دما، سبب می شود دود ناشی از حریق تالاب با غلظت زیاد و چگال تر در لایه های پایین جو باقی بماند و به آسانی و در صورت وجود جهت باد مناسب، ابتدا به شهرهای غربی استان خوزستان مانند دشت آزادگان و هویزه و سپس به سوی اهواز منتقل شود.
سبزه زاری اظهار داشت: در طول روز، گرمایش خورشیدی سبب اختلاط عمودی هوا و پراکندگی آلاینده دود به سوی لایه های بالای جو می شود و بنابراین، غلظت آلاینده روی سطح زمین کاسته می شود.
جهت و سرعت باد
وی اضافه کرد: در منطقه خوزستان، الگوهای باد در شب و روز متفاوت می باشد. در شب، جهت وزش بادهای محلی اغلب در راستای غربی و از سمت تالاب هورالعظیم به سوی مرکز استان است. این بادها، دود را به سوی شهر اهواز هدایت می کنند. در طول روز، بادهای گرم تر با تغییر جهت باد (به طور معمول تغییر به جهت شمال غربی) ممکنست دود را به جهت های دیگر و خصوصاً به سوی مناطق جنوبی اهواز منتقل کنند.
سیر حرکت دود حریق هورالعظیم در روز ۲۶ مرداد
مدیرکل هواشناسی خوزستان اظهار داشت: تصویربالا تصویر ماهواره اروپایی EUMETSAT در روز ۲۶ مرداد ۱۴۰۴ است که نشان میدهد دود تالاب تأثیر کمی بر دشت آزادگان داشته است و پس از عبور از هویزه، از مناطق جنوب غربی اهواز مانند طرحهای نیشکر عبور کرده و سبب کاهش کیفیت هوای شادگان شده است. در این روز با عنایت به جهت وزش باد، آلاینده دود بر شهر اهواز تاثیری نداشته است.
سیر حرکت دود حریق هورالعظیم در روز ۲۷ مرداد
سبزه زاری افزود: تصویر بالا تصویر ماهواره اروپایی EUMETSAT در روز ۲۷ مرداد ۱۴۰۴ است که نشان میدهد دود تالاب بدون تأثیر بر شهر اهواز پس از عبور از شهرهای سوسنگرد و هویزه از مناطق جنوبی اهواز مانند شیرین شهر و طرح های نیشکر عبور کرد.
سیر حرکت دود حریق هورالعظیم در روز ۲۸ مرداد
وی بیان نمود: تصویر بالا که تصویر ماهواره اروپایی EUMETSAT در روز ۲۸ مرداد ۱۴۰۴ است، نشان میدهد با تغییر جهت وزش باد، دود ناشی از سوختن تالاب، مناطق دشت آزادگان تا الهایی را تحت الشعاع خود قرار داد.
سبزه زاری افزود: همین طور در روزهایی که جهت باد در استان خوزستان جنوب، جنوب شرقی است و جریان باد با عبور از روی خلیج فارس سبب افزایش رطوبت و به اصطلاح محلی، شرجی در استان خوزستان می شود، سبب تغییر جهت حرکت دود ناشی از سوختن تالاب به درون کشور عراق و یا مناطق جنوبی استان ایلام می شود و بنابراین، هوای مناطق غربی و مرکزی استان خوزستان از این آلاینده پاک می شود.
سیر حرکت دود حریق هورالعظیم در روز ۲۴ مرداد
وی افزود: تصویر بالا تصویر ماهواره اروپایی EUMETSAT در روز ۲۴ مرداد ۱۴۰۴ و نشان دهنده تأثیر دود ناشی از سوختن تالاب بر مناطق شرقی العماره عراق و مناطق جنوبی استان ایلام است.
تفاوت سرعت باد در شب و روز
مدیرکل هواشناسی خوزستان اظهار داشت: بطور معمول، سرعت باد در طول روز بیش از شب است اما این مورد به شرایط جوی محلی، فصل و جغرافیای منطقه بستگی دارد.
وی اضافه کرد: در طول روزهای تابستان، گرمایش شدید زمین در مناطق خشک و بیابانی(مانند شبه جزیره عربستان یا فلات مرکزی ایران) سبب ایجاد مناطق کم فشار حرارتی (Thermal Low) می شود. در مقابل، مناطق خنک تر مانند دریای مدیترانه ممکنست فشار جوی بالاتری داشته باشند. این اختلاف فشار سبب ایجاد جریان های باد قوی از مناطق پرفشار (شمال) به سوی مناطق کم فشار (جنوب) می شود که به صورت بادهای شدید شمالی ظاهر می شوند ولی در طول شب و نبود تابش خورشیدی وبه دلیل خنک شدن سطح زمین، سرعت باد بطور معمول کمتر می شود. در بعضی موارد، وارونگی دمایی (Temperature Inversion) در شب می تواند سبب کاهش اختلاط هوا و حبس آلاینده ها در نزدیکی سطح زمین شود.
سبزه زاری اظهار داشت: بنابراین، افزایش سرعت باد در طول روز می تواند آلاینده های موجود در هوا را پراکنده کند و غلظت آنها را در یک منطقه خاص کم کند. بادهای قوی تر خصوصاً در شرایط وارونگی دما (Inversion) می توانند لایه های هوای آلوده را جابه جا کنند و کیفیت هوا را بهبود ببخشند. این شرایط باعث می شود در طول روز، کیفیت هوای شهرهای غربی و مرکزی استان خوزستان نسبت به شب بهتر شود.
تقویت حرکات صعودی جو در طول روز
وی بیان نمود: هر حرکت در جو شامل یک مولفه افقی و یک مولفه عمودی است. در طول روز، تابش خورشید باعث گرم شدن سطح زمین می شود که این امر منجر به ایجاد جریان های همرفتی (Convection) و تقویت حرکات صعودی جو می شود.
مدیرکل هواشناسی خوزستان افزود: تقویت مولفه عمودی حرکت سبب افزایش ورود آلاینده دود ناشی از سوختن تالاب به لایه های بالای جو و کاهش میزان آلاینده روی سطح زمین می شود. بر خلاف آن، در طول شب به سبب عدم وجود تابش خورشید و سرد شدن سطح زمین، کم کم شاهد از میان رفتن حرکت صعودی جریان هوا (مولفه عمودی حرکت) و درنتیجه افزایش آلاینده بر روی سطح زمین خواهیم بود. بدین سبب بطور معمول شاهد افزایش غلظت آلاینده دود در مناطق غربی و مرکزی استان خوزستان در طول شب نسبت به روز خواهیم بود.
رطوبت و پایداری جو
وی افزود: در شب، رطوبت نسبی هوا بطور معمول بالاتر است و جو پایدارتر می شود. این شرایط سبب می شود ذرات دود به هم بچسبند و بصورت توده ای متراکم تر به سوی مناطق غربی و مرکزی استان خوزستان حرکت کنند. در روز، گرما و کاهش رطوبت نسبی سبب پراکندگی بیشتر ذرات دود می شود بدین سبب تأثیر آن در مناطق مرکزی استان کمتر احساس می شود.
فعالیت حریق و زمان بندی
سبزه زاری اظهار داشت: حریق های تالاب هورالعظیم ممکنست در طول روز شدت کمتری داشته باشند یا به سبب گرما و کمبود اکسیژن، در بعضی نقاط خود به خود ضعیف شوند اما در شب، با خنک تر شدن هوا و افزایش دسترسی به اکسیژن در سطح زمین، حریق ها می توانند شدت بگیرند و دود بیشتری تولید کنند که با عنایت به جهت باد، مناطق مرکزی استان خوزستان را تحت الشعاع خود قرار می دهند.
فاصله و توپوگرافی
وی بیان نمود: هورالعظیم در حدود ۵۰-۷۰ کیلومتری شمال غربی اهواز قرار دارد. دود تولیدی در طول روز ممکنست به سبب پراکندگی و اختلاط هوا، پیش از رسیدن به اهواز رقیق شود. اما در شب، به سبب پایداری جو و جریان های بادی مستقیم تر، دود بصورت متمرکزتر به اهواز می رسد.
بطور خلاصه در تالاب خشک شده، بقایای گیاهی و مواد آلی مانند نی و دیگر گیاهان، روی سطح خاک باقی می مانند؛ این مواد آلی خشک شده مانند سوخت عمل می کنند و با کوچک ترین جرقه یا گرمای ناشی از تابش شدید آفتاب یا فعالیت انسانی، می توانند شعله ور شوند. بعنوان مثال در تابستان سال جاری، شهر شوش واقع در شمال غربی تالاب هورالعظیم، ۱۳ روز پیاپی دمای هوای بالای ۵۰ درجه را تجربه نمود که در ۵۰ سال پیش از نظر پیوستگی تعداد روزهای با دمای بالای ۵۰ درجه، بی نظیر بوده است. تقویت حرکات صعودی جو در طول روز وی بیان نمود: هر حرکت در جو شامل یک مولفه افقی و یک مولفه عمودی است.
منبع: goodcard.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب