خاطرات امان الله زندش ؛
روایتی از دست نوشته های یک تفنگچی در جنبش جنگل
به گزارش کارت خوب، از گیلان اخیرا کتابی با عنوان «خاطرات امان الله زندش از مجاهدان جنگل» به تلاش دکتر هومن یوسفدهی، انتشار یافته است؛ به قول یوسفدهی، نقش اول روایت، امان الله زندش در روزهای نوجوانی و به تعبیر خودش در اثر خوابی که پیرامون میرزا کوچک می بیند، بعنوان یک تفنگچی ساده وارد جنبش می شود و روایت او، دیدگاه فردی از پایین به جنبش جنگل است.
اخیرا کتابی با عنوان «خاطرات امان الله زندش از مجاهدان جنگل» انتشار یافته است که دریافت جدیدی پیرامون این جنبش مردمی از زبان یکی از حاضران در جنبش عرضه کرده است.
این کتاب به تلاش هومن یوسفدهی، توسط انتشارات شیرازه کتاب ما و توسط پردیس دانش در بهمن ماه ۱۴۰۳چاپ شده است.
دکتر هومن یوسفدهی، پیرامون اثر تازه انتشار یافته اش، می گوید: کتاب «خاطرات امان الله زندش از مجاهدان جنگل»، روایت متفاوتی از جنبش جنگل و تحولات اجتماعی بعد از آن تا شهریورماه ۱۳۲۰ خورشیدی را عرضه می دهد.
این مورخ اضافه می کند: جنبش جنگل، به رهبری میرزا کوچک جنگلی، یکی از مهم ترین جنبش های سیاسی ایران معاصر است و آن چه تابحال انتشار یافته روایت های بالادستی از زبان سران اصلی، دست اندرکاران کلیدی و چهره های شاخص جنبش جنگل است و هرکدام خاطرات را به نحوی از دید خود نوشته اند. خاطرات امان الله زندش از این منظر مهم می باشد، که نوشته های به جامانده از منظر فردی عادی است و به تعبیری، فرد فرودستی است که تنها ناظر تحولات در سطوح بالا نیست.
این استاد دانشگاه اضافه می کند: امان الله زندش با آنکه از آموزش چندانی برخوردار نبود، دفتری همراه خود داشت و در زمان حضور در جنبش جنگل یادداشت هایی را نوشته است. زندش بعدها در مقام یک درجه دار شهربانی و البته با نگاهی متفاوت و پخته تر، سرگذشت خود و خاطراتش را به صورت منسجم تری بازنویسی کرده است.
یوسفدهی، با اشاره به اینکه در مردمی بودن نهضت جنگل شکی نیست، می گوید: از خاطرات زندش میتوان به لایه های پنهان نگاه عوام و طبقات فرودست مردم پی برد. زندش در سالهای پایانی نهضت جنگل به جنبش پیوست و در نتیجه شاهد اختلافات و تفرقه های درون جنبش و نحوه برخورد دولت مرکزی بود.
شاید یکی از از وجوهات مردمی بودن یک جنبش، کمرنگ بودن وجه سیاسی آن و رکن اصلی کاریزمای رهبری است و در یک چنین چارچوبی به نظر می رسد لااقل در وجوه عمومی امر، صرف این باور که میرزا آدم خوبی است، کفایت می کرد. مردانگی و مروت میرزا، بی اطلاعی او از پاره ای از رخدادها، اگر او بود این گونه می شد یا نمی شد و مجموعه ای از داوری های مشابه که در این خاطرات با نمونه هایی از آنها مواجه می شویم.
این مورخ، ادامه می دهد: غیرسیاسی یا کمرنگ بودن جوانب سیاسی خاطرات امان الله زندش، نه تنها از ارزش تاریخی آن کم نمی کند، بلکه شاید بتوان گفت جنبه هایی از خصوصیات نهضت را هم در لایه های پنهان روشن می کند.
وی به سختی های خاص تصحیح خاطرات زندش اشاره دارد و می گوید: دست نوشته های زندش، تحت تأثیر گویش های بومی و بیان عامیانه طبقات است، کلمات و اصطلاحات گیلکی به وفور در متن یافت می شود ازاین رو تلاش شد ضمن حفظ اصالت متن، از دست بردن های بیجا پرهیز گردد و لیستی از کلمات گیلکی در چند صفحه به صورت پیوست به متن اضافه شود.
هومن یوسفدهی، ضمن قدردانی از تلاشهای نوه زندش در حفظ این دست نوشته ها، می گوید: خاطرات زندش علاوه بر حوادث دوران جنبش جنگل، وقایع بعد از آن و تا رخداد کودتای شهریور ۱۳۲۰ را هم دربردارد. ازاین رو به لحاظ بررسی وضعیت ۲۰ سال بعد از جنبش جنگل و حوادث فرهنگی و اجتماعی آن دوران هم خیلی مهم است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب