جزئیات تازه از گورخفته های اهواز
به گزارش کارت خوب، باستان شناسان با بررسی اولیه گورخمره هایی که اتفاقی در محله کوروش اهواز پیدا شدند، دریافتند این خمره های تدفینی احیانا «پارتی» و «ساسانی» باشند. در این پروژه، افزون بر روشن شدن وضعیت سه گورخمره‌ی آشکارشده توسط بیل مکانیکی، هفت گورخمره‌ی دیگر در محدوده‌ی کارگاه کاوش پیدا شد که در بین آنها یک کودک مشاهده شد.
به گزارش کارت خوب به نقل از ایسنا، لقمان احمدزاده ـ سرپرست هیأت دیرینه شناسی گورخمره های اهواز ـ با بیان این خبر اظهار داشت: در اوایل تیرماه ۱۴۰۱ خورشیدی به دنبال فعالیت ماشین آلات خاکبرداری شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب در محدوده‌ی شمال شرقی شهر اهواز (فاز ۴ محله‌ی کوروش) در حدود ۱۵۰ متری ساحل سمت چپ رودخانه‌ی کارون، قسمتهایی از چند خمره‌ی تدفینی (گورخمره) آشکار شد.
این دیرینه شناس اضافه کرد: این کشف نادر و اتفاقی، فرصتی استثنایی را پیش آورد که باستان شناسان برای اولین بار در اهواز بتوانند بقایای باستان شناختی برجای مانده از دوران تاریخی این منطقه را مورد بررسی و پژوهش روشمند قرار دهند. به دنبال این کشف اتفاقی، برنامه‌ی نجات بخشی این محوطه در دستور کار اداره‌ی کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان خوزستان و پژوهشکده‌ی دیرینه شناسی با همکاری ﻣﺆثر شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب ایران قرار گرفت.
به قول احمدزاده، این محدوده با عنایت به فعالیتهای گسترده‌ی استخراج نفت به شدت گرفتار دگرگونی محیطی شده است و بررسی های سنجش از دور با استفاده از تصاویر هوایی چند دهه‌ی گذشته نشان داد که این محدوده از زمینهای بایر و باغ های متروکه ای تشکیل شده است که به منظور انجام فعالیتهای در رابطه با صنعت نفت تغییر کاربری داده شده اند و کرت بندی باغ ها در این تصاویر قدیمی به خوبی دیده می شود.
سرپرست کاوش دیرینه شناسی این گورخفته ها اظهار داشت: قبل از آغاز کاوش میدانی، بررسی آرکئوژئوفیزیکی با استفاده از روش مغناطیس سنجی در این محدوده با هدف یافتن شواهدی از دیگر گورهای احتمالی و بقایای معماری توسط دکتر کوروش محمدخانی انجام شد و بعد از آن یک گروه پژوهشی شامل باستان شناسان و مرمتگران در این محوطه مشغول به کاوش شدند.
این دیرینه شناس اضافه کرد: در این پروژه، افزون بر روشن شدن وضعیت سه گورخمره‌ی آشکارشده توسط بیل مکانیکی، هفت گورخمره‌ی دیگر در محدوده‌ی کارگاه کاوش پیدا شد. شواهد دیگر، همچون تکه های خمره های سفالی قیراندود و استخوان های پراکنده‌ی انسانی، گویای آن می باشد که برخی از خمره ها در فعالیت های عمرانی قبلاً تخریب شده است.
احمدزاده اظهار داشت: خمره های سفالی از گونه‌ی اژدری شکل هستند که سطح درونی آنها قیراندوده شده است و وضعیت استخوان های درون خمره ها، نظمی طبیعی و بدون درهم ریختگی را نشان داده است. گورخفته ها به حالت خوابیده به پشت یا طاق باز قرار داده شده اند، سر آنها نزدیک به تهِ خمره و کف پاها نزدیک دهانه‌ی آن قرار دارد.
او افزود: در میان گورخفته های یافت شده، یک کودک مشاهده شد که در این نمونه دهانه‌ی خمره را با یک تکه سفال شکسته شده بسته اند. روی ساعد اسکلت، شیء آهنی فرسوده ای دیده شد که به احتمال زیاد، بقایای یک دستبند یا النگو بوده است.
این دیرینه شناس اضافه کرد: روی لایه‌ی اندود قیر درون خمره، نقش تار و پود بافت پارچه به خوبی دیده می شود که امکان دارد در ارتباط با بقایای کفن یا بستری برای قرار دادن در زیر سر گورخفته بوده باشد.
احمدزاده با اشاره به اینکه همراه با روند کاوش، بخصوص در جریان پاکسازی و قبل از آغاز فرایند انتقال گورخمره ها، مستندسازی آنها به صورت سه بُعدی به روش تصویرسنجی انجام شده است، اظهار نمود: بررسی های اولیه نشان داده است این خمره های تدفینی به دوران تاریخی (پارتی و ساسانی) قابل تاریخ گذاری هستند، اما برای تاریخ گذاری مطلق باید منتظر نتایج آزمایش های سن سنجی بقایای استخوانی بود. افزون بر این، نمونه هایی از قیرهای به کاررفته در اندود سطح درونی خمره ها به منظور منشأیابی و مقایسه با موارد مشابه در سایر محوطه های همزمان، مورد تجزیه وتحلیل آزمایشگاهی قرار خواهند گرفت.
سرپرست هیأت دیرینه شناسی این گورخمره ها اظهار داشت: پس از پایان کاوش، چهار گورخمره با هدف حفاظت ﻣﺆثر و آماده سازی برای نمایش در موزه‌ی منطقه ای اهواز و دیگر موزه های استان خوزستان انتخاب شدند. این گورخمره ها با تلاش گروه مرمت پروژه، بلوک برداری و به لابراتوار های حفاظت و مرمت اداره‌ی کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان خوزستان و پایگاه میراث جهانی شوش منتقل شدند.
بیماری های گورخفته ها شناسایی شد
بنابر گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، مهسا نجفی ـ زیست دیرینه شناس ـ هم در تشریح نتایج اولیه‌ی مطالعه‌ی بقایای انسانی ضمن اشاره به این که اسکلت های انسانی به دست آمده از محوطه‌ی باستانی محله‌ی کوروش اهواز به روش «استاندارد بیوکسترا و آبه لیکر» مورد مطالعه‌ی اولیه‌ی قرار گرفت، اضافه کرد: در این روش بر پایه‌ی مشاهدات چشمی، تخمین سن، تعیین جنسیت و تشخیص بیماری ها مورد بررسی و مطالعه قرار می گیرد.
او اظهار داشت: بعد از انجام بررسی در محل و گردآوری حداکثر اطلاعات ممکن، ادامه‌ی این پژوهش به بعد از انتقال گورخمره ها به لابراتوار حفاظت و مرمت و تثبیت یافته ها موکول شد.
نجفی با بیان اینکه نتیجه‌ی مطالعات جنسیت و سن نشان داده است که زنان، مردان و کودکان نابالغ به یک نسبت در این گورستان به خاک سپرده شده اند، اظهار نمود: از میان مهمترین موارد شناسایی شده در بقایا، میتوان به وجود هیپوپلازی (رشد ناقص) مینای دندان اشاره نمود که ناشی از الگوی نامناسب رژیم غذایی و استرس ناشی از بیماری است. همچنین، ساییدگی و پوسیدگی بعضی از دندان ها را هم میتوان از موارد آشکارشده در بررسی آنها برشمرد.
این زیست دیرینه شناس افزود: رویش غیرطبیعی استخوان اسفنجی در کاسه‌ی چشم بعضی از گورخفته ها مشاهده شد که امکان دارد ناشی از کمبود آهن در رژیم غذایی، دفع مواد مغذی به واسطه‌ی بیماری های دستگاه گوارش، کم خونی ناشی از ویتامین ب ۱۲، رژیم غذایی نامناسب مادر و ترکیب عفونت در نوزاد، عوارض طبیعی عفونت و علت های دیگری از این دست باشد.
نجفی ضمن اشاره به این که تغییر رنگ استخوان ها و برخی از دندان ها هم در اثر مجاورت با قیر، از شایع ترین تغییرات بعد از مرگ در بین این بقایای استخوانی است، اظهار داشت: علاوه بر مشاهدات اولیه، نمونه برداری از بقایای استخوانی و خاک فضای اندام داخلی بعضی از گورخفته ها برای آزمایش های ژنتیک دیرینه شناسی و تاریخ گذاری مطلق انجام شده است.
منبع: goodcard.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب