برگی از تاریخ،
روزی که نیروهای سه گانه سپاه پا به عرصه وجود گذاشتند
کارت خوب: کارت خوب: به سبب کاستی های موجود در تامین لجستیکی و هوایی برای مساعدت با تثبیت مناطق تصرف شده در جنگ، موفقیت ها کامل نمی شد. پس ضعف های تجهیزاتی باید به شکلی مطمئن جبران می گردید. بهترین راه حل موجود، تجهیز سپاه به نیروهای سه گانه بود تا از این طریق، در ابعاد مختلف، مجهز به توانمندی های ضروری گردد.
به گزارش کارت خوب به نقل از ایسنا، جمله معروف و قصار حضرت امام خمینی (ره) در مورد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که اگر سپاه نبود کشور هم نبود؛ معرف نقش تعیین کننده این نهاد در ملاحظات امنیت ملی کشور است.
با توجه به تصویر عالمانه و دقیقی که حضرت امام (ره)، همیشه از تحولات موجود در کشور ارائه می کردند، باید اظهار داشت که جمله دقیق و کوتاه فوق، بیان کننده تحلیل عمیق ایشان از نقش اساسی نهاد انقلابی سپاه، در تثبیت و ادامه انقلاب اسلامی ایران می باشد.
با نگاه اجمالی به پروسه ایجاد سپاه و مجموعه عملکرد این نهاد در حوزه مقابله با نیروهای ضدانقلاب و مخصوصاً جایگاه ویژه آن در تحولات جنگی، می توان عمق درستی کلام حضرت امام (ره) را به تصویر کشید.
از سوی دیگر بدیهی است که نوع عملکرد و تحول در کارکردهای سپاه به مرور زمان، زمینه های رشد و گسترش این نیرو را به همراه داشته است.
بالندگی سپاه در جنگ
مطمئناً جنگ و تحولات آن تأثیرات همه جانبه ای بر اهداف، کارکردها و سازمان دهی کلان سپاه داشته است. درحقیقت این جنگ موجب شد تا از یک سو، نقش نیروهای سپاهی از صیانت از انقلاب اسلامی در مقابل تهدیدات داخلی به دفاع از آن در مقابل تهدیدات خارجی ارتقاء یابد؛ و از طرف دیگر کم کم سپاه به عنوان یک نیروی نظامی جامع و دارای سازمان کامل به عرصه ظهور برسد.
فرمان امام برای تشکیل نیروهای سه گانه سپاه
اوج تحول سازمانی سپاه، در پی صدور فرمان حضرت امام (ره) درباب لزوم تشکیل نیروهای سه گانه (زمینی، دریایی، هوایی) در این نهاد در ۲۶ شهریور ۱۳۶۴ بوده است.
متن فرمان امام خمینی (ره) بدین شرح بود:
جناب آقای محسن رضایی؛ فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران، با توجه به این که در اصل ۱۵۰ قانون اساسی، ادامه نقش سپاه در نگهبانی از انقلاب و دستاوردهای آن تصریح شده است و نظر به آنکه انجام این نقش بدون آمادگی کامل سپاه از جهت تجهیزات و آرایش جنگی و فنون دریایی، زمینی و هوایی امکان پذیر نیست، شما ماموریت دارید هرچه سریع تر سپاه پاسداران را مجهز به نیروی زمینی، هوایی و دریایی قوی نمایید تا در موارد لازم با همکاری و هماهنگی با ارتش جمهوری اسلامی ایران از مرزهای زمینی، دریایی و هوایی کشور حفاظت نمایند.
تقویت نهادمندی سپاه
بی تردید صدور فرمان فوق یکی از مهم ترین مراحل رشد و گسترش سپاه را به همراه داشته است. این مسئله در درجه اول موجب تقویت نهادمندی این نیرو شد. نهادمندی سپاه نه فقط تأثیر مستقیمی بر تحولات جنگی داشت، بلکه موجب گسترش اهداف و کارکردهای این نهاد در استراتژی های دفاعی و امنیتی کشور در مراحل بعدی شد.
البته این تحول در سایه نقش بی بدیل سپاه در مراحل مختلف جنگ و موفقیت های به دست آمده توسط این نیرو نیز بود.
به عبارت دیگر می توان به یک رابطه دوطرفه میان کارکردهای سپاه در جنگ و نهادمندی های انجام گرفته در این نیرو اشاره نمود. هرکدام از این دو عامل تأثیر مستقیمی بر ایجاد و گسترش یکدیگر داشته اند.
برآیند این تعامل تکامل گرایانه، گسترش اهداف و وظایف از یک سو و توسعه سازمانی سپاه از طرف دیگر بود.
ضرورت استقلال در توانمندی های سخت افزاری
کارآمدی سپاه در جنگ بیشتر به سبب توانمندی این نیرو در بعد نرم افزاری بود. درحقیقت قابلیت انعطاف این نیرو در تغییر نوع جنگ و موفقیت فوق العاده در استفاده از لطمه پذیری های دشمن در مناطق جنگی سبب شده بودند تا به طور معمول در طراحی و اجرای عملیات ها موفق عمل نمایند، اما این وضعیت به مرور توسط نیروهای عراقی مورد شناسایی قرار می گرفت و برخی اصلاحات انجام گرفته توسط آنها، مسیرهای آینده را برای پیاده سازی تفکرات سپاه مشکل تر ساخت. مخصوصاً در شرایطی که عراق حدودا تمامی مناطق اشغالی را ازدست داده بود و با تمام قوا اهتمام در حفظ مرزها و اهداف نظامی خود داشت.
لذا در این وضعیت نمی توان دیگر به جنبه های سخت افزاری نیروها، چندان بی اهمیت بود. بگفته یکی از فرماندهان؛ سپاه به یک ارتش تبدیل گشته بود اما تجهیزات نداشت.
درواقع کارکردهای سپاه در جنگ بطورکامل در سطح یک ارتش بزرگ بود ولی توانمندی های رزمی آن بسیار نازل بود. سپاه تابه حال ضعف سخت افزاری خویش را بوسیله پشتیبانی ارتش و یا استفاده از غنائم به دست آمده برطرف می ساخت، به این جهت اراده چندان محکمی در نزد مسئولین کشوری جهت خرید تجهیزات جنگی برای نیروهای سپاهی وجود نداشت.
درهرحال تا پیش از تشکیل سه نیرو، این اطمینان در سپاه ایجادشده بود که کسی برای سپاه تجهیزاتی خریداری نخواهد کرد. این ملاحظات در حالی وجود داشت که کم کم اهمیت توانمندی های سخت افزاری، برای سپاه روشن می شد و نقصان هایی که ازاین جهت دامن گیر سپاه بود و در سالهای قبل موقتا با پشتیبانی های ارتش بصورت نسبی مرتفع شده بود، بطورکامل هویدا می شد.
در عمل دیگر اطمینانی به ادامه پشتیبانی های ارتش از سپاه و اتخاذ عملیات های مشترک وجود نداشت. این واقعیت بطورکامل در عملیات های خیبر و بدر هویدا شده بود.
درواقع به سبب کاستی های موجود در تامین لجستیکی و هوایی برای مساعدت با تثبیت منطقه تصرف شده، این عملیات ها، به موفقیت کامل نرسیده بودند. پس ضعف های تجهیزاتی باید به شکلی مطمئن جبران می گردید. بهترین راه حل موجود، تجهیز سپاه به نیروهای سه گانه بود تا از این طریق، در ابعاد مختلف، مجهز به توانمندی های ضروری گردد.
منابع:
۱-فصلنامه تخصصی نگین ایران (شماره ۲۸)، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، صفحات ۹، ۱۰
۲-فراهانی، حمیدرضا، روزشمار جنگ ایران و عراق: تشکیل نیروهای سه گانه سپاه (کتاب سی و هشتم-جلد ۱)، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، چاپ اول ۱۳۹۹، صفحه ۴۶۹
۳-فصلنامه تخصصی نگین ایران (شماره ۲۸)، صفحات ۱۵، ۱۶
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب