در نشستی با حضور هادی حجازی فر و محمد عاقبتی مطرح شد:
ما یک اقلیت درجه دو نیستیم
کارت خوب: به گزارش کارت خوب، در نشست دنیای فانتزی که با حضور هادی حجازی فر و محمد عاقبتی در تئاتر «هامون» برگزار شد، تاکید شد که نمایش عروسکی یک کار درجه دو نیست و هنرمندان آن هم اقلیتی مهجور نیستند.
به گزارش کارت خوب به نقل از ایسنا، در این جلسه که عصر روز دوشنبه ۳۰ بهمن ماه در تئاتر «هامون» برگزار شد، ابتدا محمد عاقبتی و هادی حجازی فر بعنوان دو کارگردان و مدرس تئاتر به بررسی جایگاه تئاتر عروسکی بزرگسال و صدمه هایی که در این حوزه وجود دارد، پرداختند و در ادامه، دیدگاه های خویش را در رابطه با سه نمایش برگزیده نوزدهمین جشنواره عروسکی که اینروزها به صورت همزمان اجرای عمومی خویش را سپری می کنند، تشریح کردند.
در این جلسه حجازی فر تصریح کرد که اگر نمایش عروسکی باکیفیتی ساخته شود، بعنوان تهیه کننده از آن حمایت می کند.
عاقبتی، در رابطه با جایگاه نمایش عروسکی بزرگسال اظهار داشت: شاید جذاب ترین بخش تئاتر برای من نمایش عروسکی و کودک باشد. دسته بندی تئاتر و تئاتر عروسکی و هم تئاتر عروسکی کودک و بزرگسال، درست نیست همچنانکه بزرگترین هنرمندان تئاتر جهان، کار عروسکی کرده اند از بروک تا موشکین. چونکه عروسکی، شکل تکامل یافته تر و پیشرفته تر تئاتر است و خوب نیست آنرا به یک آلترناتیو تبدیل نماییم. ازاین رو برای من این دسته بندی ها معنایی ندارد.
حجازی فر هم با تکیه بر لزوم برندسازی در نمایش عروسکی توضیح داد: عروسکی نسبت به دیگرگونه های تئاتر، یکسری ابزار مازاد دارد. در بحث برندینگ، کار عروسکی، در این سال ها بیشتر به کار کودک تلقی شده و عمرمان قد نمی دهد که بخواهیم این نگرش را عوض نماییم. تنها چیزی که حیات عروسکی را تداوم می بخشد و آنرا از حالت گلخانه ای بیرون می آورد، مخاطب و جریان مستمر اجرای عروسکی است. در غیر این صورت حیات این هنر، به حضور تک ستاره های آن وابسته خواهد بود.
این کارگردان با ابراز تاسف از وابستگی اجرای نمایش عروسکی به جشنواره تهران مبارک اضافه کرد: تئاتر عروسکی کودک به علت نیازی که در این حوزه هست، حیات خویش را دارد ولی تئاتر عروسکی بزرگسال فقط برای خود ما بعنوان جامعه عروسکی جا افتاده. بنابراین یکی از شروط من برای دبیری جشنواره عروسکی تهران مبارک، عرضه نوبت اجرای عمومی به آثار برگزیده جشنواره بود.
حجازی فر ضمن اشاره به دشواری های اجرای نمایش عروسکی در سالن های خصوصی اضافه کرد: هم اکنون به علت وضعیت اقتصادی، هیچ گروه عروسکی امکان اجرا در تئاترهای خصوصی را ندارد. ازاین رو به علت شرایط روز، الصاق تئاتر عروسکی بزرگسال به کار ما می آید. با اجرای چند نمایش با کیفیت عروسکی، جریان اجرای این اثار روی روال می افتد. هم اکنون بخشی از دانشجویان رشته نمایش عروسکی، اصلا تئاتر عروسکی ندیده اند چون این گونه نمایشی اجرا نمی شود و اجرای عروسکی وابسته به جشنواره است. در صورتی که خود ما با دیدن نمایش های خوب عروسکی به این رشته علاقه مند شدیم.
عاقبتی هم تخصیص یک سالن به اجرای نمایش عروسکی را قصه تکراری دانست و ابراز تاسف کرد: آنقدر این مسئله سربار مدیران تئاتر بود، که هیچ اتفاقی نیفتاد.
این کارگردان در رابطه با تأثیر مدیریت بر برندسازی عروسکی، توضیح داد: مخاطب، هنوز شناختی نسبت به عروسکی ندارد. اول، روی حرف من با هنرمندان است و کاری به بخش مدیریت ندارم. اما بعنوان جامعه عروسکی نباید این پیشینه ذهنی را داشته باشیم که ما یک گونه ای هستیم که اگر فرصتی شد، به ما سالن می دهند. ما خودمان پذیرفته ایم که اقلیتی درجه دو هستیم در صورتی که این نیست و تئاتر، تئاتر است. دست کم در کشور ما بچه هایی که تئاتر غیر عروسکی کار می کنند، یک امکان کمتر از آنان که دارند که عروسکی کار می کنند. تصویرها و اتفاق های عروسکی، به یاد ماندنی و ماندگار است. ازاین رو چنین برچسب هایی را دوست ندارم. برای برندینگ هم، هر چیزی به باور خود افراد وابسته است. این خط کشی را دوست ندارم و خویش را کارگردان می دانم.
عاقبتی با انتقاد از وضعیت فعلی تئاتر افزود: اینروزها مطالبات در همه چیز فراموش شده. بشدت عصبی هستم از جایگاهی که مدیریت تئاتر برای خود برگزیده. اگر هادی حجازی فر پای جشنواره عروسکین نمی ایستاد، هم اکنون جشنواره عروسکی تهران مبارک زیر فرش بود. مدیران ما کاری برای تئاتر نمی کنند؛ برای هیچ گونه تئاتری.
در پاسخ به این سخنان، حجازی فر در رابطه با مسئولیت جامعه عروسکی در ایجاد وضعیت فعلی اظهار داشت: در جامعه عروسکی، ایراد را در خودمان خیلی بیشتر از بخش مدیریتی می دانم. انتطاری از مدیریت هنری نیست ولی باید کار کرد. من که در برهه جشنواره بشدت تحت فشار بودم؛ نه از دست آنان بلکه از دست خودمان. حتی دوستانی که از سال ها پیش مرا می شناسند، برخوردهایی عجیب کردند ولی معتقدم باید کار نماییم. مثلاً در حوزه برندسازی، اول باید جشنواره مبارکی باشد که برگزیده اش به یک برند تبدیل گردد. نمی توانیم منکر شویم که گرفتن جایزه، در سرنوشت کارها اثرگذار است.
او افزود: مشکل ما اینست که خودمان هم همدیگر را قبول نداریم. این فرهنگ جاری در فضای هنری ماست اما نباید با خستگی هایمان، امکان حیات را از جوانانی بگیریم که اول راه هستند؛ بویژه بچه های دیگر شهرهاکه در شرایطی سخت تر کار می کنند.
عاقبتی هم با ابراز تاسف از این که هنوز جشنواره ها مهم ترین مجرای شناسایی استعدادهای هنری هستند، افزود: متاسفم در جایی زندگی می کنم که امکان شناخته شدن هنرمندان جوان جشنواره هاست. هرچند خود من هم از دل همین جشنواره ها بیرون آمدم و به کمک همین جشنواره ها به خارج از کشور راه یافتم ولی متاسفم که هنوز سیستم معرفی استعدادها، جشنواره است. اگر مقرر است سیستم معرفی چهره ها از دل جشنواره باشد، نباید هزار صدمه دیگر بزند. باید بررسی نماییم که اگر جشنواره نباشد، چه امکان دیگری هم وجود دارد.
در ادامه حجازی فر با اشاره به اینکه نمایش های با کیفیت عروسکی هم کمتر ساخته می شوند، افزود: ما خواستیم تئاتر هامون را سالن عروسکی نماییم، ولی کارهای زیادی برای اجرا نبود. اگر یک کار عروسکی داشتیم که مخاطب حاضر باشد دو بار ببیند، خودم در این سالن تهیه کننده اش می شوم. داستان اینست که به هر حال باید کار نماییم و امیدوارم سال بعد با اجرای دیگر نمایش های عروسکی و باز اجرای این کارها، این روند ادامه پیدا کند.
او با بیان خاطره ای از اجرای نمایش «ملاقات بانوی سالخورده » در تالار اصلی تئاتر شهر، یادآوری کرد: من دانشجویی بودم که از خوی به دانشکده هنرهای زیبا آمده بودم و رویای من اجرای تئاتر در تئاترشهر بود که قبله آمال ما بود. این شرایط به هر روی، پس از سال ها و با قطع یارانه تولید تئاتر در سالن های دولتی فراهم گردید چون خیلی از اسامی شناخته شده تئاتری دیگر حاضر نبودند بدون یارانه دولتی، کاری اجرا کنند اما هم اکنون دانشجویان ما کار عملی نمی کنند و آموزش هایشان فقط نظریه است. بنابراین از این به بعد در تئاتر «هامون» از اجراهای با کیفیت نمایش عروسکی حمایت می نماییم.
در قسمت دوم این نشست، این دو کارگردان به بررسی سه نمایش «مامان»، «مثلث» و «دویست و هشتادمین شب سال» که هر سه به صورت همزمان روی صحنه رفتند، پرداختند.
عاقبتی با بیان نکاتی در رابطه با متن نمایش «مامان»، تصاویر این نمایش و بازی دهندگی و صداپیشگی آنرا جزو نقاط قوت این اثر برشمرد و افزود: بیشتر از هر چیزی، به متن اهمیت می دهم. در تجربه های آوانگارد هم دنبال سرچشمه کار هستم. هر سه نمایش پایشان را جای محکمی گذاشته اند. یعنی متن هایی برگزیده اند که تکنیک را با خود آورده اند.
حجازی فر هم در این حوزه اظهار داشت: برای من هم هر سه نمایش، یک سرمایه خارج از اجرا داشتند؛ «مثلث»، روی متونی گذاشته که برای اغلب تماشاگران شناخته شده است. «دویست و هشتادمین شب سال» روی قصه جمعی جنگ حساب کرده است. از همه اینها هوشمندانه تر، «مامان» است که جایی دست می گذارد که نقطه حساس همه ماست؛ مسئله ازلی و ابدی همه ما. البته این ایراد را هم دارد که نویسنده را تنبل می کند ولی اتفاق خوشحال کننده، تعییر مدام کارهاست که مدام خویش را ارتقا می دهند. این نو به نو شدن، اتفاق خیلی خوبی است.
او ضمن اشاره به داستان نمایش «دویست و هشتادمین شب سال» که در رابطه با عملیات کربلای 4 است، توضیح داد: به علت علاقه ای که به فضای جنگ دارم، مطالعات و بررسی های زیادی در این حوزه انجام داده ام. جنگ، یک گنج دراماتیک است که ما به علت ترس از انگ خوردن، خیلی محافظه کارانه به آن می پردازیم. در صورتی که پر از موقعیت های پیچیده انسانی است. کاش کسانی که مسئول اسناد جنگ هستند، از بررسی و پژوهش در این اسناد نگران نباشند چون نشان دهنده مظلومیت ماست و پنهان کردن آنها، بیشتر ایجاد پرسش می کند.
در ادامه، عاقبتی با اشاره به اینکه این نظرات، دیدگاه های شخصی ماست، اضافه کرد: به نظر می آید نمایش«مامان» برگرفته از تجربه شخصی باشد. اما در نمایش «دویست و هشتادمین شب سال»، کار کردن در رابطه با جنگ خیلی شهامت می خواهد چون خیلی دشوار می باشد. شخصا خیلی دوست دارم در این حوزه کار کنم و حتما هم می کنم. اما پرداختن به ترومایی که هنوز ۸۰ میلیون نفر درگیر آن بوده اند، بسیار دشوار است.
او یکی از اشکالات خویش را با این نمایش، رویکرد احساس گرایانه نسبت به این مورد خواند و توضیح داد: مسئله دیگر من با این نمایش، اینست که در این کار، مبحث دراماتیک این کار باید پرداختن به عملیاتی می بود که لو رفته تا این که یک قصه عاشقانه بین یک سرباز و دختری را در اصفهان روایت کند.
عاقبتی همینطور در رابطه با «مثلث» اظهار داشت: این خلاقیت مرا به یاد اجراهای اولیه هادی و زهرا صبری می اندازد. ظرافت نگاه به نمایشنامه های شکسپیر خیلی جذاب است.
حجازی فر هم در رابطه با «مثلث» خطاب به گروه اجرایی آن که در سالن حضور داشتند، اظهار داشت: نیازی به این همه خلاقیت نیست چون واقعا از همان اول در اوج شروع می کنید و اصلا به مخاطب فرصت نمی دهید. این کار، حاصل نبوغ یک گروه است. با دیدن این کار گفتم، اگر کپی نباشد، اینها نابغه اند. البته شروع و پایان کار می توانست بهتر باشد ولی لحظات میانی، خیلی اثرگذار می باشد.
او با گله از خانواده عروسکی که به اندازه کافی از نمایش های همکاران شان حمایت نمی کنند، اضافه کرد: نخستین بار است که سه نمایش عروسکی بزرگسال روی صحنه است این خوب نیست که سالن اجرای اینها پر نشود. خودمان باید هوای خویش را داشته باشیم چون این جنس از کارها مخاطب را جذب می کند.
در پاسخ به این سخنان، عاقبتی اضافه کرد: اصلا به کپی کاری در کار هنری باور ندارم. برای آموزش بویژه برای جوان ترها، کپی کردن می تواند فرصتی برای کسب مهارت ایجاد نماید. ازاین رو خوب نیست که به هر قیمتی از کپی کردن دوری نماییم مثل مسؤلان مان که می خواهند کپی نکنند و روش خویش را داشته باشند، در صورتی که اگر از روی دست کشورهای دیگر کپی می کردند، شاید هم اکنون وضعیت مان بهتر بود.
حجازی فر در انتها از همکارانش درخواست نمود که کار کنند و تصریح کرد: چاره ای جز این نداریم. با کار کردن برای یکسری آدم دیگر رویا می سازیم. منِ نوعی محصول یک تشویق بودم. گاه، دلایلی خیلی کوچک، می تواند مسیر زندگی یک شخص را عوض کند و اینها تنها با کار کردن به دست می آید.
منبع: كارت خوب
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب