گزارش كارت خوب به نقل از مهر؛
ماراتن بانكهای خوب و بد در افزایش نرخ سود، چراغ سبز دردسرساز بهره
كارت خوب: باآنكه بانك مركزی به برخی بانكهای دارای صورت مالی مناسب، اجازه افزایش نرخ سود را داده است، اما چراغ سبز برای بالا بردن بهره، با ورود بانكهای بد به لحاظ صورت های مالی، می تواند دردسرساز شود.
به گزارش كارت خوب به نقل از مهر، نرخ های سود بانكی دوباره سودای صعود دارند. خیلی از بانكها نرخ های سود را خیلی آرام و چراغ خاموش نرخ ها را بالا برده اند و باآنكه بعضی از آنها نرخ های مناسب خویش را برای حفظ مشتریان، به سپرده گذاران با ارقام بالا پیشنهاد می دهند، اما هستند بانكهایی كه برای جذب سپرده های هر چند كوچك هم تلاش می كنند.
واقعیت آن است كه پس از نوسانات اخیر ارزی، بانك مركزی با نامه نگاری هایی كه با بعضی از بانكهای به اصطلاح خوب داشته است، اعلام نموده كه آنها در سقف مشخصی بسته به وضعیت صورتهای مالی شان، می توانند نسبت به افزایش نرخ سود به تناسب توانمندی خود اقدام نمایند. اما نكته حائز اهمیت در این میان، صورتهای مالی برخی دیگر از بانكهایی است كه آنها هم خواسته اند از قافله عقب نمانده و نرخ ها را همپای همتایانشان بالا ببرند. این در شرایطی است كه هنوز هم نگرانی از ورود سودهای موهومی و بازی های پانزی از جانب آنها وجود دارد و این نگرانی هنوز برطرف نشده است.
در این میان البته افزایش نرخ سود، موافقان و مخالفان خاص خویش را دارد. موافقان می گویند كه در شرایط كنونی بازار ارز و اقتصاد ایران كه سرمایه گذاری و خرید و فروش های دلالی از جانب خیلی از مردم و دارندگان سرمایه ها از خرد و كلان گرفته، جذاب است، ورود بانكها برای جمع كردن سرمایه ها و نقدینگی موجود، راهكاری مناسب است؛ اما در مقابل مخالفان هم بر این باورند كه این مورد منجر به خلق نقدینگی های جدید و بدكردن صورتهای مالی بانكها می گردد.
كامران ندری، عضو هیات علمی پژوهشكده پولی و بانكی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به افزایش نرخ سود بانكی و زیان های آن با عنایت به صورتهای مالی نه چندان مناسب برخی بانكها، اظهار داشت: با عنایت به شرایطی كه هم اكنون در اقتصاد ایران به وجود آمده است، نرخ سود بانكی می تواند سپرده گذاران را ترغیب و تشویق كند كه برای حفظ ارزش پول خود، از سپرده های بانكی بلندمدت استفاده كنند تا در واقع نقدینگی كه در بانكها به شكلی سپرده گذاری شده، توسط سپرده گذاران بیرون نرفته و به سمت بازارهای سكه و طلا كشیده نشود. این یك بحث است و اینكه بانك مركزی مجوز افزایش نرخ سود را به چه بانكهایی داده بحث دیگری است.
وی اضافه كرد: در شرایط فعلی كه در آن قرار داریم، طبیعتا واكنش سیاستگذار به وضعیت فعلی، واكنش منطقی است و راه افزایش نرخ سود كه انتخاب كرده، معقول است؛ همانطور كه در موقعیت مشابه، كشورهای دیگر هم به این شكل عمل كرده اند و حتی در مورد كشورهای همسایه همچون تركیه یا آرژانتین كه همزمان با ایران با بحران ارزی رو به رو شده اند، اگر نیم نگاهی بیندازیم، متوجه می شویم كه آنها هم اقدام به افزایش نرخ بهره بانكی كرده و نرخ سود بانكی خویش را هم افزایش داده اند و حتی بیشتر از ایران هم این نرخ را افزایش داده اند، با اینكه شدت و عمق بحران ارزی در آن كشورها، از ایران كمتر است؛ بنابراین این افزایش نرخ سود بانكی، واكنشی كاملا منطقی و قابل قبول از جانب سیاستگذار پولی در مواجهه با شرایطی است كه در آن قرار گرفته ایم.
ندری افزود: در شرایط كنونی این سیاست توجیه داشته و دارای منطق اقتصادی است؛ ولی آنچه كه ما باید روی آن تاكید نماییم، این است كه مجوز افزایش نرخ سود سپرده، باید به بانكهایی داده شود كه به شكل سالم فعالیت می نمایند و با استفاده از فعالیت های سالم، صحیح و درست در حوزه مالی، كسب درآمد می كنند؛ حتی در همین كشورهایی كه مثال زدم، اگر نرخ سود سپرده بالایی را به سپرده گذار پرداخت می كنند، از جانب دیگر هم نرخ سود بالایی را از تسهیلاتی كه پرداخت كرده اند دریافت می نمایند و امكان دارد در واقع گفته شود كه این بالا رفتن نرخ سود تسهیلات، اثرات منفی بر روی فعالیت های اقتصادی دارد كه در شرایطی كه با افزایش تقاضای كل مواجه هستید، هدف این است كه پرداخت تسهیلات بانكی محدود شود و افراد، تسهیلات كمتری دریافت كنند؛ چراكه تقاضای كل كاهش می یابد؛ بنابراین از منظر اقتصادی، به افزایش نرخ سود بانكی در واقع ایرادی وارد نیست.
عضو هیات علمی پژوهشكده پولی و بانكی افزود: آن چیزی كه می توانیم در شرایط فعلی به آن ایراد بگیریم، این است كه تعدادی از بانكهای كشور هستند كه ناسالم بوده و باید جلوی فعالیت آنها گرفته شده و حتی متوقف شود؛ در صورتی كه این برخورد با آن بانكها انجام نشده است و متاسفانه این بانكها هم صرفا با استفاده از بازی پانزی، با افزایش نرخ سود، در حال حل مشكلات نقدینگی خود هستند و طبعا این بانكها توان اینكه بخواهند این سودهای بالای فعلی را به سپرده گذاران ارائه دهند، را ندارند؛ پس اگر بتوانیم فعالیت بانكهای ناسالم را متوقف كرده و به بانكهای سالم هم در چارچوب هدفمند اجازه دهیم كه نرخ سود خویش را به صورت طبیعی بر مبنای سیاست های سیاستگذار پولی و بانك مركزی تعیین كنند، مشكل وجود ندارد؛ ولی این را هم باید اظهار داشت كه به هر حال این نرخ های سود بانكی كه در كشورهای دیگر اعمال می شود، نرخ سود كوتاه مدت و موقتی است و بانكهای مركزی معمولا در بازار كوتاه مدت یا بازار پول آنرا محاسبه می كنند و هیچ وقت نرخ را برای بلندمدت، بالا تعیین نمی كنند.
وی تصریح كرد: بانك های مركزی دنیا با عنایت به شرایط اقتصادی كشور، تصمیم می گیرند كه در بازار پول یا به تعبیر دیگری بین بانكی، نرخ سود را بالا برند و شاید ماه بعد، درست عكس این روند عمل شده و نرخ سود را پایین آورند؛ بنابراین تعیین نرخ برای بلندمدت هم كار قابل قبولی نیست؛ مگر اینكه بانكها به گونه ای بانكها عمل كنند تا منابعی كه دریافت می گردد به صورت روزشمار، به آنها نرخ پرداخت نكنند و در بلندمدت اگر بخواهند منابع در بانك باقی بماند، نباید اجازه برداشت روزانه را به سپرده گذاران بدهند.
ندری اعتقاد دارد كه مشكل نظام بانكی ما این است كه با استانداردهای حوزه بانكداری در دنیا فاصله بسیاری دارد؛ در واقع ساز و كار مكانیزم تعیین نرخ سود در اقتصاد ما مشكل دارد و اگر بانكها نرخ سود را می افزایند، باآنكه امكان دارد در شرایط فعلی از منظر سیاستگذاری پولی ایرادی به آن گرفته نشود، ولی افزایش نرخ سود در بازار، در اثر اعمال سیاست پولی نیست؛ بلكه به نظر می آید ناشی از مشكلاتی است كه بانكهای بد با آن مواجهند و برای رفع مشكلات خود دارند این نرخ های سود را بالا می برند؛ بنابراین اگر افزایش نرخ سود، در نظام بانكی ناشی از اعمال سیاست پولی كنترل شده و موقتی باشد، اشكالی به آن وارد نیست؛ اما اگر ناشی از فعالیت بانكهای بد در نظام پولی باشد این ایراد دارد و جدی هم هست و باید از آن پرهیز كرد.
وی اضافه كرد: البته بانك مركزی هم هیچگاه به صورت شفاف نمی گوید كه ضعف های ساختاری نظام بانكی و بانكهای بد چیست، البته این به آن مبحث برمی گردد كه نه فقط در نظام بانكی، بلكه در نظام اقتصادی ایران، فاقد رتبه بندی اعتباری برای بنگاهها و شركتهایی هستیم كه اعم از بانك و غیربانك فعالیت می كنند؛ به این معنا كه هیچ بانك و غیربانكی در نظام اقتصادی ما، رتبه اعتباری ندارند و این یكی از اشكالات ساختاری است كه در اقتصاد ایران وجود دارد و حقیقت این است كه دست و پای بانك مركزی هم بسته است؛ چراكه اگر بانك مركزی بخواهد اشاره مستقیمی به این داشته باشد كه كدام بانك سالم می باشد و كدام ناسالم، می تواند تبعات اقتصادی- اجتماعی داشته باشد؛ از این جهت در شرایط فعلی خیلی نمی گردد به بانك مركزی ایراد گرفت.
ندری افزود: این را هم باید اظهار داشت كه مسئولیت این نهاد رتبه بندی كه اعتبار بنگاهها را مشخص می كند، به عهده بانك مركزی نیست؛ بلكه باید مستقل باشد؛ باآنكه خیلی از كشورها، فاقد این دانش و توانمندی هستند كه رتبه اعتباری شركتها را تعیین و اعلام كنند؛ به این معنا كه خیلی از كشورهای دنیا، به خصوص آنهایی كه شركتهای آنها در عرصه بین المللی فعالیت می نمایند و باید رتبه اعتباری مشخص داشته باشند، این رتبه بندی اعتباری را به چند شركت معتبر در دنیا می سپارند و به صورت داخلی نمی توانند این كار را انجام دهند؛ ازاین رو اعلام كردن بانكهای ناسالم و سالم به صورت مستقیم توسط بانك مركزی، به صلاح نیست و می تواند به نگرانی های مردم در شرایط فعلی اقتصاد دامن بزند؛ ولی بانك مركزی می تواند محدودیت هایی را غیرمستقیم به دور از جار و جنجال های رسانه ای، برای برخی بانكها اعمال كند؛ به نحوی كه مستقیما وارد عمل شود و به برخی بانكها اجازه افزایش نرخ سود را ندهد و به برخی بانكها هم اجازه دهد كه نرخ سود را بالا برند.
این كارشناس ارشد مسائل بانكی، تصریح كرد: افزایش نرخ سود بانكی باید در چارچوب اعمال سیاست های پولی مشخصی باشد كه باید اعلام شده باشند؛ در واقع بانك مركزی باید سیاست پولی را در كوتاه مدت، مشخص و اعلام نموده و در نهایت تلاش كند نرخ های سود در آن محدوده نرخ سیاستی تعیین شود، نه بالاتر و نه پایین تر. اما اینكه بگوییم بانك مركزی چراغ سبز داده و چشم خویش را در نرخ های سود بسته است، قابل قبول نیست. بلكه بانك مركزی اگر می خواهد كه نرخ سود را با عنایت به شرایط فعلی افزایش دهد، به صورت هدفمند و مشخص گام برداشته و با اعمال سیاست پولی، نرخ را اعمال كند؛ یعنی تا زمانی كه شرایط اقتصادی ایجاب می كند، نرخ را افزایش دهد و در غیر این صورت، نرخ را به سمت كاهشی پیش برد.
وی تصریح كرد: برخی بانكهایی كه از منظر سلامت بانكی، وضعیت مساعدی ندارند، در این شرایط می توانند وارد یك بازی نامناسب بشوند و حتی فعالیت آنها می تواند برای كل شبكه بانكی و اقتصاد زیان آور باشد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب